Günlük hayatımızda farkında olmadan karşılaşabileceğimiz, bilhassa çiğ ya da düzgün pişmemiş besinlerde karşımıza çıkan tehlikeli bir bakteri tipi var: Salmonella. Besin zehirlenmelerinin kıymetli bir kısmından sorumlu olan bu bakteri, birçok vakit hafif belirtilerle atlatılsa da birtakım durumlarda önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir.
Hijyenin ve hakikat besin saklama şartlarının ehemmiyetini bir kere daha gözler önüne seren salmonella enfeksiyonu, bağışıklığı zayıf bireylerde hayati tehlike oluşturabilecek kadar ilerleyebilir.
SALMONELLA NEDİR?
Salmonella, insan ve hayvanların bağırsak sisteminde yaşayabilen, ekseriyetle kontamine olmuş (mikrop bulaşmış) su ve besinler aracılığıyla bulaşan, gram negatif bir bakteridir. 2500’den fazla alt çeşidi bulunan salmonella, en yaygın olarak besin zehirlenmesi ve bağırsak enfeksiyonlarına neden olur. Bilhassa sıcak hava şartlarında süratle çoğalabilen bu bakteri, sağlıklı bir bireyi dahi kısa müddette etkileyebilir.
En Sık Bulaşan Salmonella Çeşitleri:
-
Salmonella enteritidis
-
Salmonella typhimurium
-
Salmonella typhi (Tifo hastalığına neden olur)
SALMONELLA NASIL BULAŞIR?
-
Çiğ yahut az pişmiş yumurta, tavuk ve et ürünleri
-
Çiğ süt ve pastörize edilmemiş süt ürünleri
-
Kirli su ve bu suyla yıkanan sebze-meyveler
-
Yetersiz hijyenle hazırlanmış yiyecekler
-
Hayvan dışkısıyla temas etmiş yüzeyler yahut eşyalar
Gıdaların uygun sıcaklıkta pişirilmemesi, uygun olmayan saklama şartları ve el hijyenine dikkat edilmemesi, bulaş riskini önemli biçimde artırır.
SALMONELLA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Enfekte bir besinin tüketilmesinden ekseriyetle 6 ila 72 saat sonra belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler şahıstan şahsa farklılık gösterebilir lakin genel olarak aşağıdaki semptomlarla karşılaşılır:
1. İshal
-
Genellikle sulu, bazen mukuslu yahut kanlı olabilir.
-
Bağırsaklarda çok sıvı kaybına yol açar.
2. Karın Ağrısı ve Kramp
-
Alt karın bölgesinde ağırlaşır.
-
Sancı formunda gelir, kasılmalar eşlik edebilir.
3. Ateş
-
Hafif ateşten 39°C’yi aşan yüksek ateşe kadar değişebilir.
-
Vücudun bakteriye karşı verdiği reaksiyonun göstergesidir.
4. Bulantı ve Kusma
-
Enfeksiyonun birinci evresinde yaygındır.
-
Sıvı kaybını artırarak halsizliğe neden olabilir.
5. Baş Ağrısı ve Genel Halsizlik
-
Dehidrasyon ve enfeksiyonla birlikte gelişir.
-
Vücut direnci düşer.
6. İştahsızlık ve Susuzluk
-
Vücudun güç harcamasını sınırlamaya çalıştığı bir savunma düzeneğidir.
-
Özellikle çocuklar ve yaşlılarda tehlikelidir.
KİMLER DAHA RİSK ALTINDADIR?
-
Bebekler ve küçük çocuklar
-
Yaşlı bireyler
-
Bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler (kanser hastaları, organ nakli alıcıları)
-
Hamile kadınlar
Bu kümelerde enfeksiyon daha ağır seyredebilir ve hastaneye yatış gerektirebilir.
TEDAVİSİ NASILDIR?
-
Hafif hadiselerde: Çoklukla destekleyici tedavi kafidir. Bol sıvı tüketimi ve istirahat önerilir.
-
Orta-ağır olaylarda: Antibiyotik tedavisi gerekebilir (özellikle bağışıklığı baskılanmış hastalarda).
-
Sıvı-elektrolit istikrarı: Serum yahut oral rehidrasyon sıvılarıyla desteklenmelidir.
SALMONELLADAN NASIL KORUNULUR?
1. Besinleri Gereğince Pişirin
-
Özellikle tavuk ve yumurta eserleri büsbütün pişirilmelidir.
-
İç sıcaklığı en az 75°C olmalıdır.
2. El Hijyenine Dikkat Edin
-
Yemek hazırlamadan evvel ve sonra kesinlikle eller sabunla yıkanmalıdır.
3. Zerzevat ve Meyveleri Güzelce Yıkayın
-
Temiz suyla çokça yıkayıp, gerekiyorsa sirke yahut karbonatla dezenfekte edin.
4. Çiğ ve Pişmiş Besinleri Farklı Tutun
-
Kesme tahtası, bıçak üzere mutfak gereçleri farklı kullanılmalıdır.
5. Besinleri Uygun Şartlarda Saklayın
-
Soğuk zinciri koruyun, bozulabilecek eserleri dışarıda bekletmeyin.