Doğum lekeleri, bebeklerin cildinde doğumda yahut doğumdan kısa bir müddet sonra ortaya çıkan renk değişiklikleridir. Birçok âlâ huyludur ve tıbbi bir sorun teşkil etmez. Doğum lekeleri, damarsal (vasküler) ve pigmenter olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Vasküler (Damarsal) Doğum Lekeleri
Bu lekeler, cilt altındaki kan damarlarının olağandışı gelişimi yahut genişlemesi sonucu oluşur. Ekseriyetle kırmızı, pembe yahut mor renkli olurlar. En yaygın vasküler doğum lekeleri şunlardır:
-
Somon Lekesi (Leylek Isırığı/Melek Öpücüğü): En sık görülen doğum lekeleridir ve ekseriyetle alın, göz kapakları, burun, dudak üstü yahut ensede pembe-kırmızı lekeler formunda görülür. Kılcal damarların genişlemesiyle oluşur. Çoklukla bebek ağladığında yahut beden ısısı yükseldiğinde daha bariz hale gelirler. Birçok vakit birinci birkaç yıl içinde resen kaybolur.
-
Çilek Hemanjiomu (Çilek Lekesi): Cildin yüzeyinde yahut altında oluşan, parlak kırmızı, kabarık ve çileği andıran lekelerdir. Doğumda ekseriyetle küçük bir kırmızı nokta olarak başlar ve birinci birkaç ayda büyüyebilir. Damar yumakçıklarının çok çoğalmasıyla oluşur. Birçok hemanjiom 5-10 yaşlarına kadar zaten küçülür ve solar. Nadiren, yeri yahut boyutu nedeniyle tedavi gerekebilir.
-
Şarap Lekesi (Port Wine Stain): Koyu pembe, kırmızı yahut mor renkte, cilt düzeyinde düz lekelerdir. Ekseriyetle yüz, boyun yahut kollarda görülür ve büyüklüğü değişebilir. Cilt altındaki küçük kan damarlarının kalıcı olarak genişlemesiyle oluşur. Somon lekesinin bilakis, şarap lekeleri ekseriyetle tabiatıyla kaybolmaz ve ömür uzunluğu kalıcı olabilir. Kozmetik nedenlerle lazer tedavisi üzere seçenekler mevcuttur.
Pigmenter Doğum Lekeleri
Bu lekeler, ciltteki melanin (pigment) üreten hücrelerin (melanositler) olağandışı bir biçimde bir ortaya gelmesi yahut çok üretimi sonucu oluşur. Ekseriyetle kahverengi, gri yahut mavi renkli olurlar. En yaygın pigmenter doğum lekeleri şunlardır:
-
Kahve Sütü Lekesi (Café-au-lait Lekesi): Açık kahverengi yahut cilt renginden biraz daha koyu, düz ve oval biçimli lekelerdir. Bedenin rastgele bir yerinde bulunabilirler. Ekseriyetle düzgün huyludur ve tek bir leke kaygı verici değildir. Lakin bedende altıdan fazla ve makul büyüklükte kahve sütü lekesi bulunması, nörofibromatozis üzere kimi genetik durumların belirtisi olabilir ve doktor kontrolü önerilir.
-
Moğol Lekesi (Mongolian Spot): Çoklukla Asyalı, Latin yahut Afrikalı kökenli bebeklerde daha sık görülen, mavimsi-gri yahut yeşilimsi-siyah renkli, düz ve geniş lekelerdir. Çoklukla kalça ve sırt bölgesinde görülür. Ciltteki melanin hücrelerinin derin katmanlarda birikmesiyle oluşur. Ekseriyetle okul çağına kadar zaten kaybolur ve rastgele bir sıhhat sıkıntısına yol açmaz.
-
Konjenital Melanositik Nevüs (Doğumsal Ben): Doğumda mevcut olan yahut kısa müddette ortaya çıkan, farklı boyut ve renklerde benlerdir. Ekseriyetle kahverengi yahut siyah renktedirler ve tüylü olabilirler. Melanositlerin olağandışı çoğalması sonucu oluşur. Birçok küçük nevüs âlâ huyludur, fakat büyük konjenital nevüslerin kansere dönüşme riski az da olsa bulunur ve tertipli doktor takibi önemlidir.
Doğum Lekeleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
-
Çoğu zararsızdır: Doğum lekelerinin büyük çoğunluğu âlâ huyludur ve rastgele bir tıbbi müdahale gerektirmez.
-
Nedenleri tam olarak bilinmemektedir: Doğum lekelerinin neden oluştuğuna dair kesin bir açıklama yoktur. Genetik faktörler yahut hamilelik sırasındaki rastgele olaylar rol oynayabilir.
-
Tedavi her vakit gerekli değildir: Tedavi, lekenin çeşidine, boyutuna, pozisyonuna ve muhtemel sıhhat risklerine bağlıdır. Kozmetik tasalar yahut işlevsel meseleler (örneğin, görmeyi engelleyen bir leke) durumunda tedavi seçenekleri kıymetlendirilebilir.
-
Doktor kontrolü önemlidir: Bebeğinizde yeni bir doğum lekesi fark ettiğinizde yahut mevcut bir lekenin renginde, boyutunda yahut biçiminde değişiklikler gördüğünüzde bir çocuk tabibine danışmanız değerlidir. Hekiminiz, lekenin çeşidini belirleyecek ve gerektiğinde uygun yönlendirmeyi yapacaktır.
Unutmayın, her bebek eşsizdir ve doğum lekeleri de bu eşsizliğin bir modülü olabilir. Değerli olan, telaşlarınız olduğunda yanlışsız bilgiye ulaşmak ve profesyonel yardım almaktan çekinmemektir.